Czy twoje dziecko ma krzywy zgryz? Czy źle śpi i często ma zatkany nos? Czy widzisz z profilu, że jego żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki?
- Czy twoje dziecko często oddycha przez usta?
- Czy ma problemy z koncentracją?
- Czy bywa ciągle zmęczone?
Wszystkie osoby oddychające przez usta będą mieć krzywe zęby.
Dr John Flutter, 2007 Buteyko Conference
Oddychanie przez usta a krzywe zęby
Wydaje się, że obecnie większość nastolatków nosi aparaty ortodontyczne. Czy zawsze tak było? Skąd się biorą krzywe zęby u dzieci? Ciekawostką jest to, że krzywe zęby zaczęto obserwować w czaszkach z XVII i to jedynie wśród zamożnych osób. Główna przyczyna tego zjawiska leżała w zmianie diety. Osoby lepiej sytuowane jadły więcej białej mąki i cukru. To z kolei prowadziło do zmian oddychania i przechodzenia na oddychanie przez usta. Przy obecnej diecie, braku ruchu i ciągłej pogoni czasu większość dzieci niezauważalnie dla rodziców zaczyna oddychać przez usta (mówi się, że problem ten dotyczy już nawet o 80% dzieciaków).
Czy dziecko wyrasta z oddychania przez usta?
Niewielu specjalistów pracujących z dziećmi zdaje sobie sprawę, że oddychanie przez usta jest poważnym problemem. Często lekceważą ten fakt, mówiąc, że dziecko z tego wyrośnie. Tymczasem oddychanie przez usta powoli i konsekwentnie zmienia kształt żuchwy, szczęki, zgryzu i zmniejsza wielkość dróg oddechowych. Dodatkowo, jeśli dziecko oddycha przez usta, jego nos nie spełnia przypisanej mu roli, jaką jest oczyszczanie i filtrowanie wdychanego powietrza. Stąd dziecko takie częściej choruje i ma małą odporność. Niestety dzieci rzadko wyrastają z nawyku oddychania przez usta.
Najważniejszym aparatem ortodontycznym, który wszyscy macie i używacie przez 24 godziny na dobę jest wasz język.
Raymond Silkman
Kiedy rodzic zauważa, że dziecko zaczyna mieć krzywy zgryz, sięga po radę ortodonty. Niestety, w tradycyjnym jej podejściu zaleca się odczekać, aż dziecko ma 12 lat i wówczas korygować zgryz aparatem ortodontycznym i często ekstrakcją nie mieszczących się w szczęce zębów. Tymczasem 60% rozwoju twarzy ma miejsce w czasie pierwszych 4 lat życia, a 90% do 12 roku życia. Jeśli poczeka się do momentu, aż nasza pociecha osiąga naście lat, możliwości oddziaływania są o wiele mniejsze.
Okazuje się, że uwarunkowania genetyczne są odpowiedzialne tylko za 5% krzywych zębów. Pozostałe przypadki wynikają z niepoprawnego użycia języka i oddychania przez usta. Ze wszystkich gatunków na ziemi krzywe zęby występują najczęściej u ludzi. Tradycyjne tłumaczy się to tym, że dziecko odziedziczyło węższe szczęki od mamy i większe zęby od taty. Czy to może być prawa? W trafnie zatytułowanej książce „Po co wychowywać brzydkie dzieci?” dr Hal A. Huggins podważa argument genetyczny i cytuje swoje obserwacje z pracy na farmie rodzinnej. Jeden z jego komentarzy brzmi tak: „Skrzyżuj konia i osła a otrzymasz dobre zwierzę pociągowe. Dużo z nimi pracowałem i wiesz co? Nigdy nie widziałem muła z zębami konia i szczękami osła.”*
Rola języka w kształtowaniu prostych zębów
Powoli ortodonci i dentyści na całym świecie zaczynają zdawać sobie sprawę, jak potężną siłę wywiera język na kształtowanie się zgryzu. Wada zgryzu jest przesunięciem zębów i/lub nieprawidłowym stosunkiem między zębami obu łuków zębowych. Kiedy dziecko nawykowo oddycha przez usta a nie nos, język spoczywa na dole jamy ustnej i nie modeluje prawidłowego kształtu szczęki. Stąd u takiego dziecka szczęka wydłuża i zwęża się, żuchwa cofa się, a w ustach nie starcza miejsca na wyżynające się zęby. Coraz więcej ortodontów zaprzestaje leczenia dziecka, jeśli nie przechodzi ono na oddychanie przez nos. Jeśli język dziecka nie wspiera prawidłowego ukształtowanie się szczęki, a wraz z nim zgryzu, oddziaływanie aparatów ortodontycznych jest niewystarczające.
Oddychanie przez usta vs oddychanie przez nos
Jeśli twoje dziecko oddycha przez usta, to za kilka lat będzie wyglądać tak jak postać na rysunku. To co widzisz, to rysy charakterystyczne dla osób, które nie oddychały przez nos, takie jak:
- wąska, cofnięta żuchwa
- krzywe zęby
- zmęczone oczy
- krzywy nos
- słabo zarysowane kości policzkowe
- zwężone drogi oddechowe
Przez lata zauważałem u dzieci coraz więcej objawów przewlekłego lub nawykowego oddychania przez usta. Ma to niekorzystny wpływ nie tylko na rozwój szczęki, kształt rozwijającej się czaszki i zgryzu, ale także na ogólne zdrowie dziecka. W literaturze istnieje wiele dowodów na to, że oddychanie przez usta ma negatywny wpływ na wzrost i rozwój twarzy i szczęki. Wszystkie dzieci, które nawykowo oddychają przez usta będą miały wadę zgryzu.**
John Flutter
Oto jak powinna wyglądać twarz, która rozwinęła się prawidłowo. Charakteryzuje się takimi cechami jak:
- proste zęby
- prawidłowo rozwinięta szczęka
- prosty nos
- wyraźnie zarysowane kości policzkowe
- szerokie drogi oddechowe
Dr Yosh Jefferson napisał: „Większość lekarzy i terapeutów nie zdaje sobie sprawy z negatywnego wpływu, jaki niedrożność górnych dróg oddechowych ma na normalny rozwój twarzy i zdrowie. U dzieci oddychających przez usta mogą rozwinąć się:
- wydłużone, wąskie twarze,
- wąskie usta,
- wysoko wysklepione podniebienia,
- nieprawidłowy zgryz,
- wystające dziąsła
- wiele innych nieatrakcyjnych cech, jak cofnięta szczęka i słabo zarysowane kości policzkowe.
Dzieci te źle śpią w nocy w wyniku małej drożności dróg oddechowych, co z kolei źle wpływa na ich wzrost i wyniki w szkole. U wielu z tych dzieci błędnie diagnozuje się ADD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej i nadaktywność. Ważne jest, by cała służba zdrowia rozumiała znaczenie rozpoznawania oddychania przez usta zarówno u dorosłych jak i dzieci od 5 roku życia. Jeśli oddychanie przez usta zostanie wcześnie rozpoznanie i leczone, jego negatywny wpływ na rozwój twarzy, zębów oraz wywołane przez to problemy zdrowotne i społeczne może zostać odwrócony.”***
Pobierz bezpłatny poradnik – 12 sposobów na proste zęby twojego dziecka
Przypadek Dawida
Zjawiskiem krzywego zgryzu spowodowanego oddychaniem przez nos zajmuje się od lat dr. John Mew, ortodonta pracujący w Londynie. Stosuje on nieinwazyjne metodami korekty niepoprawnego zgryzu i dzieci, a co za tym idzie przywracaniem atrakcyjnego wyglądu twarzy. Atrakcyjna twarz to wydatna broda, rozwinięta szczęka, wysokie kości policzkowe, ładne usta, poprawnego rozmiaru nos oraz proste zęby. Kiedy twarz rozwija się prawidłowo wtedy zęby rosną prosto. Każdego roku pacjenci wydają tysiące funtów na zapewnienie dziecku prostych zębów nie dopuszczając do głosu faktu, że natura od tysięcy lat radziła sobie z kształtowaniem prostych zębów. Dr Mew odnosi się właśnie do tych naturalnych mechanizmów i uczy dzieci jak oddychać przez nos. Jako przykład dr Mew opisuje chłopca, który oddychał nosem i miał ładnie zarysowaną, prawidłowego kształtu szczękę.
Na 14-te urodziny chłopiec ten (zdjęcie powyżej) dostał w prezencie myszoskoczka, który wywołał u chłopca reakcję alergiczną. Chłopiec ten miał ciągle zatkany nos, przez co zaczął oddychać przez usta. Po trzech latach takiego sposobu oddychania jego twarz przeszła bardzo poważną przemianę. Ponieważ miał on otwarte usta, jego twarz rosła w dół zamiast wszerz, stała się ona też wąska i pociągła, z cofniętą dolną szczęką i podwójnym podbródkiem (zdjęcia poniżej). Cofnięta szczęka zwęża drogi oddechowe co powoduje takie problemy zdrowotne jak bezdech nocny i chrapanie.
Na pewno nie chcesz, by taki los spotkał twoje dziecko. Każdy maluch ma potencjał, by mieć proste zęby i prawidłowo rozwiniętą szczękę. Jeśli widzisz, że twoje dziecko oddycha przez usta, koniecznie to zmień. Oddychanie przez nos jest bowiem jedynym, prawidłowym wzorcem oddechowym, które:
- pomaga kształtować ładną twarz
- wpływa na prawidłowy rozwój zgryzu
- zwiększa odporność, filtrując wdychane powietrze
- zapobiega infekcjom górnych dróg oddechowych
- zapewnia prawidłowy rozwój dróg oddechowych
- zapobiega problemom krzywych zębów u dziecka i jego niepotrzebnemu cierpieniu podczas leczenia
- oszczędza rodzicom wydatków finansowych na ortodontę
a dodatkowo:
- poprawia jakość snu
- polepsza koncentrację
- redukuje objawy astmy i alergii
Jak temu zaradzić?
Efektywnym sposobem nauczenia dzieci jak prawidłowo oddychać jest metoda Butejki. Polega ona na nauczeniu się prawidłowego, spokojnego oddychania przez nos poprzez:
- ćwiczenia oddechowe odtykające nos i przywracające prawidłowe nawyki oddychania
- gry i zabawy zachęcające dziecka do oddychania przez nos
- obrazową i ukierunkowaną do dziecka teorię, dlaczego warto oddychać poprawnie
Metoda Butejki stosowana jest z powodzeniem u dzieci od 5 roku życia. Im wcześniej wykryje się i poprawi nieprawidłowe nawyki oddechowe i oddychanie przez usta, tym większa szansa na prawidłowy rozwój twarzoczaszki dziecka.
Jak nauczyć dziecko metody Butejko?
Przede wszystkim zadbaj, by twoje dziecko zawsze oddychało nosem. Na początku możesz zrobić z nim ćwiczenie na odetkanie nosa:
1. Dziecko siada prosto.
2. Bierze mały wdech przez nos i mały wydech. Jeśli nos jest całkiem zablokowany, niech dziecko zrobi mały wdech kącikiem ust.
3. Niech dziecko zatka nos palcami i wstrzyma oddech. Usta zamknięte.
4. Niech delikatnie kiwa głową lub kołysze swoim ciałem w trakcie wstrzymania oddechu, aż poczuje, że nie może dłużej wstrzymywać oddechu.
5. Kiedy będzie musieć wziąć oddech, niech zrobi wdech przez nos i oddycha z zamkniętą buzią.
6. Odczekaj 30 sekund i powtórz to ćwiczenie tyle razy, aż nos dziecka się odblokuje. Powinno to zająć od 3 do 5 minut.
Pomogło?
Jeśli chcesz dowiedzieć więcej o tym, jak nauczyć dziecko prawidłowo oddychać, bardzo polecam książkę o oddychaniu dla dzieci i młodzieży pt: “Kto ma nosa do zdrowia?” P. McKeown. Znajdują się w niej 3 części:
- ciekawy komiks dla nastolatków
- treściwy poradnik dla rodziców
- ładnie ilustrowana bajka dla młodszych dzieci
Książka zawiera prosto opisaną teorię, ćwiczenia dostosowane do wieku twojego dziecka oraz wykresy postępów. Jest bardzo przejrzysta i ma atrakcyjną szatę graficzną.
Już dziś zadbaj i prawidłowy rozwój zębów twojej pociechy, by uniknąć problemów ortodontycznych. Kliknij TU, aby dowiedzieć się więcej o książce.
O mnie:
Witaj. Nazywam się Anna Ryczek i jestem jednym z czołowych ambasadorów metody Butejko w Polsce. Uczę dużych i małych jak poprawnie oddychać i dzięki temu wracać do zdrowia. Jestem także tłumaczką książek o metodzie Butejko, w tym “Kto ma nosa do zdrowia“. Kliknij TU, aby poznać mnie bliżej.
(na zdjęciu z P. McKeown – moim nauczycielem i autorem książki)
Jeśli chciałbyś umówić się prywatną konsultację lub kurs metody Butejko dla dzieci, skontaktuj się ze mną poprzez formularz kontaktowy.
Czy zaintersował cię ten temat oddychania dzieci? Więcej informacji znajdziesz w poniższych artykułach:
Oddychanie przez nos, a proste zęby.
Problemy behawioralne i ADHD wynikające z nieprawidłowego oddychania.
Oddychanie przez usta, a przerośnięte migdałki.
Ćwiczenia oddechowe pomagają w kontroli astmy u dzieci.
Bibliografia:
*Why raise ugly kids? Dr Hal A. Huggins
**The negative effects of mouth breathing by orthodontist, Dr John Flutter, Brisbane, www.jfdental.com
***Jefferson Y. Mouth breathing: adverse effects on facial growth, health, academics, and behavior. Gen Dent. 2010 Jan-Feb;58(1):18-25; quiz 26-7, 79-80.
