Dla dzieci
Czy twoje dziecko ma krzywy zgryz?
Czy źle śpi i często ma zatkany nos?
Czy widzisz z profilu, że jego żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki?
- Czy twoje dziecko często oddycha przez usta?
- Czy ma problemy z koncentracją?
- Czy bywa ciągle zmęczone?
Wszystkie osoby oddychające przez usta będą mieć krzywe zęby.
Dr John Flutter, 2007 Buteyko Conference
Oddychanie przez usta a krzywe zęby
Wydaje się, że obecnie większość nastolatków nosi aparaty ortodontyczne. Czy zawsze tak było? Skąd się biorą krzywe zęby u dzieci? Ciekawostką jest to, że krzywe zęby zaczęto obserwować w czaszkach z XVII i to jedynie wśród zamożnych osób. Główna przyczyna tego zjawiska leżała w zmianie diety. Osoby lepiej sytuowane jadły więcej białej mąki i cukru. To z kolei prowadziło do zmian oddychania i przechodzenia na oddychanie przez usta. Przy obecnej diecie, braku ruchu i ciągłej pogoni czasu większość dzieci niezauważalnie dla rodziców zaczyna oddychać przez usta (mówi się, że problem ten dotyczy już nawet o 80% dzieciaków).
Czy dziecko wyrasta z oddychania przez usta?
Niewielu specjalistów pracujących z dziećmi zdaje sobie sprawę, że oddychanie przez usta jest poważnym problemem. Często lekceważą ten fakt, mówiąc, że dziecko z tego wyrośnie. Tymczasem oddychanie przez usta powoli i konsekwentnie zmienia kształt żuchwy, szczęki, zgryzu i zmniejsza wielkość dróg oddechowych. Dodatkowo, jeśli dziecko oddycha przez usta, jego nos nie spełnia przypisanej mu roli, jaką jest oczyszczanie i filtrowanie wdychanego powietrza. Stąd dziecko takie częściej choruje i ma małą odporność. Niestety dzieci rzadko wyrastają z nawyku oddychania przez usta.
Najważniejszym aparatem ortodontycznym, który wszyscy macie i używacie przez 24 godziny na dobę jest wasz język.
Raymond Silkman
Kiedy rodzic zauważa, że dziecko zaczyna mieć krzywy zgryz, sięga po radę ortodonty. Niestety, w tradycyjnym jej podejściu zaleca się odczekać, aż dziecko ma 12 lat i wówczas korygować zgryz aparatem ortodontycznym i często ekstrakcją nie mieszczących się w szczęce zębów. Tymczasem 60% rozwoju twarzy ma miejsce w czasie pierwszych 4 lat życia, a 90% do 12 roku życia. Jeśli poczeka się do momentu, aż nasza pociecha osiąga naście lat, możliwości oddziaływania są o wiele mniejsze.
Okazuje się, że uwarunkowania genetyczne są odpowiedzialne tylko za 5% krzywych zębów. Pozostałe przypadki wynikają z niepoprawnego użycia języka i oddychania przez usta. Ze wszystkich gatunków na ziemi krzywe zęby występują najczęściej u ludzi. Tradycyjne tłumaczy się to tym, że dziecko odziedziczyło węższe szczęki od mamy i większe zęby od taty. Czy to może być prawa? W trafnie zatytułowanej książce „Po co wychowywać brzydkie dzieci?” dr Hal A. Huggins podważa argument genetyczny i cytuje swoje obserwacje z pracy na farmie rodzinnej. Jeden z jego komentarzy brzmi tak: „Skrzyżuj konia i osła a otrzymasz dobre zwierzę pociągowe. Dużo z nimi pracowałem i wiesz co? Nigdy nie widziałem muła z zębami konia i szczękami osła.”*
Rola języka w kształtowaniu prostych zębów
Powoli ortodonci i dentyści na całym świecie zaczynają zdawać sobie sprawę, jak potężną siłę wywiera język na kształtowanie się zgryzu. Wada zgryzu jest przesunięciem zębów i/lub nieprawidłowym stosunkiem między zębami obu łuków zębowych. Kiedy dziecko nawykowo oddycha przez usta a nie nos, język spoczywa na dole jamy ustnej i nie modeluje prawidłowego kształtu szczęki. Stąd u takiego dziecka szczęka wydłuża i zwęża się, żuchwa cofa się, a w ustach nie starcza miejsca na wyżynające się zęby. Coraz więcej ortodontów zaprzestaje leczenia dziecka, jeśli nie przechodzi ono na oddychanie przez nos. Jeśli język dziecka nie wspiera prawidłowego ukształtowanie się szczęki, a wraz z nim zgryzu, oddziaływanie aparatów ortodontycznych jest niewystarczające.
Oddychanie przez usta vs oddychanie przez nos
Jeśli twoje dziecko oddycha przez usta, to za kilka lat będzie wyglądać tak jak postać na rysunku. To co widzisz, to rysy charakterystyczne dla osób, które nie oddychały przez nos, takie jak:
- wąska, cofnięta żuchwa
- krzywe zęby
- zmęczone oczy
- krzywy nos
- słabo zarysowane kości policzkowe
- zwężone drogi oddechowe
Przez lata zauważałem u dzieci coraz więcej objawów przewlekłego lub nawykowego oddychania przez usta. Ma to niekorzystny wpływ nie tylko na rozwój szczęki, kształt rozwijającej się czaszki i zgryzu, ale także na ogólne zdrowie dziecka. W literaturze istnieje wiele dowodów na to, że oddychanie przez usta ma negatywny wpływ na wzrost i rozwój twarzy i szczęki. Wszystkie dzieci, które nawykowo oddychają przez usta będą miały wadę zgryzu.**
John Flutter
Oto jak powinna wyglądać twarz, która rozwinęła się prawidłowo. Charakteryzuje się takimi cechami jak:
- proste zęby
- prawidłowo rozwinięta szczęka
- prosty nos
- wyraźnie zarysowane kości policzkowe
- szerokie drogi oddechowe
Dr Yosh Jefferson napisał: „Większość lekarzy i terapeutów nie zdaje sobie sprawy z negatywnego wpływu, jaki niedrożność górnych dróg oddechowych ma na normalny rozwój twarzy i zdrowie. U dzieci oddychających przez usta mogą rozwinąć się:
- wydłużone, wąskie twarze,
- wąskie usta,
- wysoko wysklepione podniebienia,
- nieprawidłowy zgryz,
- wystające dziąsła
- wiele innych nieatrakcyjnych cech, jak cofnięta szczęka i słabo zarysowane kości policzkowe.
Dzieci te źle śpią w nocy w wyniku małej drożności dróg oddechowych, co z kolei źle wpływa na ich wzrost i wyniki w szkole. U wielu z tych dzieci błędnie diagnozuje się ADD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej i nadaktywność. Ważne jest, by cała służba zdrowia rozumiała znaczenie rozpoznawania oddychania przez usta zarówno u dorosłych jak i dzieci od 5 roku życia. Jeśli oddychanie przez usta zostanie wcześnie rozpoznanie i leczone, jego negatywny wpływ na rozwój twarzy, zębów oraz wywołane przez to problemy zdrowotne i społeczne może zostać odwrócony.”***
Przypadek Dawida
Zjawiskiem krzywego zgryzu spowodowanego oddychaniem przez nos zajmuje się od lat dr. John Mew, ortodonta pracujący w Londynie. Stosuje on nieinwazyjne metodami korekty niepoprawnego zgryzu i dzieci, a co za tym idzie przywracaniem atrakcyjnego wyglądu twarzy. Atrakcyjna twarz to wydatna broda, rozwinięta szczęka, wysokie kości policzkowe, ładne usta, poprawnego rozmiaru nos oraz proste zęby. Kiedy twarz rozwija się prawidłowo wtedy zęby rosną prosto. Każdego roku pacjenci wydają tysiące funtów na zapewnienie dziecku prostych zębów nie dopuszczając do głosu faktu, że natura od tysięcy lat radziła sobie z kształtowaniem prostych zębów. Dr Mew odnosi się właśnie do tych naturalnych mechanizmów i uczy dzieci jak oddychać przez nos. Jako przykład dr Mew opisuje chłopca, który oddychał nosem i miał ładnie zarysowaną, prawidłowego kształtu szczękę.
Na 14-te urodziny chłopiec ten (zdjęcie powyżej) dostał w prezencie myszoskoczka, który wywołał u chłopca reakcję alergiczną. Chłopiec ten miał ciągle zatkany nos, przez co zaczął oddychać przez usta. Po trzech latach takiego sposobu oddychania jego twarz przeszła bardzo poważną przemianę. Ponieważ miał on otwarte usta, jego twarz rosła w dół zamiast wszerz, stała się ona też wąska i pociągła, z cofniętą dolną szczęką i podwójnym podbródkiem (zdjęcia poniżej). Cofnięta szczęka zwęża drogi oddechowe co powoduje takie problemy zdrowotne jak bezdech nocny i chrapanie.
Na pewno nie chcesz, by taki los spotkał twoje dziecko. Każdy maluch ma potencjał, by mieć proste zęby i prawidłowo rozwiniętą szczękę. Jeśli widzisz, że twoje dziecko oddycha przez usta, koniecznie to zmień. Oddychanie przez nos jest bowiem jedynym, prawidłowym wzorcem oddechowym, które:
- pomaga kształtować ładną twarz
- wpływa na prawidłowy rozwój zgryzu
- zwiększa odporność, filtrując wdychane powietrze
- zapobiega infekcjom górnych dróg oddechowych
- zapewnia prawidłowy rozwój dróg oddechowych
- zapobiega problemom krzywych zębów u dziecka i jego niepotrzebnemu cierpieniu podczas leczenia
- oszczędza rodzicom wydatków finansowych na ortodontę
a dodatkowo:
- poprawia jakość snu
- polepsza koncentrację
- redukuje objawy astmy i alergii
Jak temu zaradzić?
Efektywnym sposobem nauczenia dzieci jak prawidłowo oddychać jest metoda Butejki. Polega ona na nauczeniu się prawidłowego, spokojnego oddychania przez nos poprzez:
- ćwiczenia oddechowe odtykające nos i przywracające prawidłowe nawyki oddychania
- gry i zabawy zachęcające dziecka do oddychania przez nos
- obrazową i ukierunkowaną do dziecka teorię, dlaczego warto oddychać poprawnie
Metoda Butejki stosowana jest z powodzeniem u dzieci od 5 roku życia. Im wcześniej wykryje się i poprawi nieprawidłowe nawyki oddechowe i oddychanie przez usta, tym większa szansa na prawidłowy rozwój twarzoczaszki dziecka.
Jak nauczyć dziecko metody Butejko?
Przede wszystkim zadbaj, by twoje dziecko zawsze oddychało nosem. Na początku możesz zrobić z nim ćwiczenie na odetkanie nosa:
1. Dziecko siada prosto.
2. Bierze mały wdech przez nos i mały wydech. Jeśli nos jest całkiem zablokowany, niech dziecko zrobi mały wdech kącikiem ust.
3. Niech dziecko zatka nos palcami i wstrzyma oddech. Usta zamknięte.
4. Niech delikatnie kiwa głową lub kołysze swoim ciałem w trakcie wstrzymania oddechu, aż poczuje, że nie może dłużej wstrzymywać oddechu.
5. Kiedy będzie musieć wziąć oddech, niech zrobi wdech przez nos i oddycha z zamkniętą buzią.
6. Odczekaj 30 sekund i powtórz to ćwiczenie tyle razy, aż nos dziecka się odblokuje. Powinno to zająć od 3 do 5 minut.
Pomogło?
Jeśli chcesz dowiedzieć więcej o tym, jak nauczyć dziecko prawidłowo oddychać, bardzo polecam książkę o oddychaniu dla dzieci i młodzieży pt: “Kto ma nosa do zdrowia?” P. McKeown. Znajdują się w niej 3 części:
- ciekawy komiks dla nastolatków
- treściwy poradnik dla rodziców
- ładnie ilustrowana bajka dla młodszych dzieci
Książka zawiera prosto opisaną teorię, ćwiczenia dostosowane do wieku twojego dziecka oraz wykresy postępów. Jest bardzo przejrzysta i ma atrakcyjną szatę graficzną.
Już dziś zadbaj i prawidłowy rozwój zębów twojej pociechy, by uniknąć problemów ortodontycznych.
Bibliografia:
*Why raise ugly kids? Dr Hal A. Huggins
**The negative effects of mouth breathing by orthodontist, Dr John Flutter, Brisbane, www.jfdental.com
***Jefferson Y. Mouth breathing: adverse effects on facial growth, health, academics, and behavior. Gen Dent. 2010 Jan-Feb;58(1):18-25; quiz 26-7, 79-80.
Czy twoje dziecko ma problemy z nauką, skupieniem uwagi, jest nadmiernie pobudzone?
Korekta oddychania może okazać się sposobem na ADHD.
- Czy twoje dziecko źle śpi?
- Czy oddychasz przez usta?
- Czy ma problemy z koncentracją?
ADHD
Wiele dzieci z ADHD ma problemy z wiecznym katarem i zatkanym nosem, co wiąże się z oddychaniem przez usta i gorszą jakością snu. To często brak regenerującego odpoczynku wywołuje objawy ADHD – zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Istnieje wiele badań mówiących o tym, iż udrożnienie górnych dróg oddechowych u dzieci, a przez to poprawienie jakości snu niweluje u takich dzieci wiele problemów zdrowotnych i behawioralnych.
„Większość lekarzy i terapeutów nie zdaje sobie sprawy z negatywnego wpływu, jaki niedrożność górnych dróg oddechowych ma na normalny rozwój twarzy i zdrowie. U dzieci oddychających przez usta mogą rozwinąć się wydłużone, wąskie twarze, wąskie usta, wysoko wysklepione podniebienia, nieprawidłowy zgryz, wystające dziąsła i wiele innych nieatrakcyjnych cech, takich jak III klasa szkieletowa twarzy. Dzieci te źle śpią w nocy w wyniku małej drożności dróg oddechowych, co z kolei źle wpływa na ich wzrost i wyniki w szkole. U wielu z tych dzieci błędnie diagnozuje się ADD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej i nadaktywność. Ważne jest, by cała służba zdrowia rozumiała znaczenie rozpoznawania oddychania przez usta zarówno u dorosłych jak i dzieci od 5 roku życia. Jeśli oddychanie przez usta zostanie wcześnie rozpoznanie i leczone, jego negatywny wpływ na rozwój twarzy, zębów oraz wywołane przez to problemy zdrowotne i społeczne może zostać odwrócony.” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20129889
W pracy naukowej zatytułowanej „Alergiczny nieżyt nosa w pediatrii: komplikacje medyczne i fizyczne” Blaiss zauważył, że alergiczny nieżyt nosa ma o wiele bardziej negatywny wpływ na zdrowie dziecka nich zwykłe kichnięcie. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18302831
„Dzieci cierpiące na alergiczny nieżyt nosa doświadczają wielu problemów, które mogą znacząca wpłynąć na ich zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne. Fizyczne problemy to nawracające zapalenie zatok, astma i chrapania. Problemami psychicznymi, które są często związane alergicznym nieżytem nosa są zaburzenia snu, słabe wyniki w szkole czy nadpobudliwość”
W badaniu przeprowadzonym przez Gottlieb i in. przeanalizowano wypełnione przez rodziców kwestionariusze 3019 dzieci, by stwierdzić występowanie symptomów związanych z zaburzeniami oddychania podczas snu u 5-latków i ich związek z sennością i problemami behawioralnymi. Zaburzenia oddychania podczas snu zostały zdefiniowane jako: często lub głośne chrapanie, problemy z oddychaniem lub głośne, hałaśliwe oddychanie podczas snu lub zaobserwowany bezdech senny. W badaniu stwierdzono, że „rodzice często raportowali nadpobudliwość (19%) i brak uwagi (18%), rzadziej wspominali o agresywności (12%) i senności w ciągu dnia (10%). Symptomy związane z zaburzeniami snu zauważono u 744 (25%) dzieci.” 13 autorów stwierdziło, że u dzieci cierpiących na symptomy związane z zaburzeniami snu rodzice z większym prawdopodobieństwem zgłaszali występowanie senności w ciągu dnia oraz problemów behawioralnych, takich jak nadpobudliwość, brak uwagi i agresywność. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14523179
Brewley i in. przeanalizowali dane 30 dzieci by określić częstość występowania alergicznego nieżytu nosa u pacjentów ze zdiagnozowanym ADHD. W badanie stwierdzono, że:
„u większości dzieci z ADHD ich symptomy i wyniki testów skórnych potwierdzały obecność nieżytu nosa. Niedrożność nosa i inne symptomy alergicznego nieżytu nosa mogą wyjaśnić niektóre z wzorców poznawczych zaobserwowanych przy ADHD, które mogą wynikać z zaburzeń snu pojawiających się często przy alergicznych nieżytach nosa”.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15237769
Autorzy artykułu naukowego pod tytułem: „Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi a zaburzenia snu” zauważają, że „istnieje wyraźny związek między ADHD a zaburzeniami snu (…). Porzez podniesienie jakości sny u dzieci można zredukować symptomy ADHD i dzięki temu zmniejszyć konieczność stosowania substancji psychostymulujących, które mają wiele niepożądanych skutków ubocznych wywołując duży poziom niepokoju u rodziców tych dzieci” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16555218
W artykule opublikowanym w dzienniku pediatrycznym badacze stwierdzili, że „brak uwagi i nadpobudliwość wśród pacjentów na oddziałach pediatrycznych mają związek ze zwiększoną sennością w ciągu dnia oraz, zwłaszcza u młodych chłopców, z chrapaniem i symptomami związanych z zaburzeniami oddychania podczas snu. Jeśli senność i symptomy związane z zaburzeniami oddychania podczas snu wpływają na zachowanie w ciągu dnia, to wg badań ma to ogromny wpływ na ogólny stan zdrowia.” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11875140
„Dzieci diagnozowane pod względem zaburzeń ADHD powinny być regularne badanie pod względem zaburzeń snu, gdyż leczenie zaburzeń snu jest często skorelowane z rzadszym występowaniem symptomów oraz zmniejszoną potrzebą stosowania stymulantów”.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16624231
W artykule zatytułowanym „Praktyczne podejście do radzenia sobie z alergicznym nieżytem nosa i zaburzeniami snu” Davies i in. konkludują, że„ zaburzenia drożności nosa znacząco wpływają na jakość snu. Może to wywoływać zmniejszoną zdolność do nauki, ograniczoną produktywność w pracy i szkole i gorszą jakość życia” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16913265
Jeśli chcesz dowiedzieć więcej o tym, jak nauczyć dziecko prawidłowo oddychać, bardzo polecam książkę o oddychaniu dla dzieci i młodzieży pt: “Kto ma nosa do zdrowia?” P. McKeown. Znajdują się w niej 3 części:
- ciekawy komiks dla nastolatków
- treściwy poradnik dla rodziców
- ładnie ilustrowana bajka dla młodszych dzieci
Książka zawiera prosto opisaną teorię, ćwiczenia dostosowane do wieku twojego dziecka oraz wykresy postępów. Jest bardzo przejrzysta i ma atrakcyjną szatę graficzną.
Czy twoje dziecko często się przeziębia?
Ma astmę lub inne problemy z oddychaniem?
Moczy w nocy łóżko?
Ma przerośnięte migdałki?
- Czy twoje dziecko śpi z otwartą buzią?
- Czy wydaje się być ciągle zmęczone i blade?
- Czy nie potrafi skupić uwagi?
ODDYCHANIE PRZEZ USTA
Około 50% dzieci w młodszym wieku stale oddycha przez usta, a wśród przedszkolaków ten procent jest jeszcze większy. Oddychanie przez buzię wywiera negatywny wpływ na zdrowie i wygląd naszego dziecka, powodując między innymi:
- zmiany w wyglądzie twarzoczaski (tzw. gapowatą buzię)
- nieprawidłową postawę – kiedy dziecko ma zbyt płytki oddech, który wynika z oddychania przez buzię, klatka piersiowa zapada się co wpływa na zaokrąglenie pleców, wypchnięty do przodu brzuch i odstające łopatki.
- częstsze infekcje, problemy z zatokami, choroby układu oddechowego, ponieważ wdychane powietrze nie jest filtrowane ani ogrzewane przez nos.
- problemy z ząbkami, które szybciej się psują, kiedy oddychamy przez buzię. Oddychanie przez usta wysusza ślinę, która ma działanie antybakteryjne.
- nieprawidłową wymowę – oddychając przez usta dziecko w niewłaściwy sposób unosi język, zmniejszając jego tonus
- chroniczne zmęczenie, chrapanie, budzenie się w nocy, rozkojarzenie i brak uwagi w ciągu dnia. Oddychanie przez usta powoduje niedotlenienie ciała i mózgu gdyż nieprawidłowy oddech nie dostarcza wystarczającej ilości tlenu do ciała, przez co ośrodek oddychania jest zbyt mocno pobudzony.
- moczenie łóżka w nocy – nadmierne oddychanie nadmiernie obciąża nerki
- kłopoty ze słuchem, ponieważ staw skroniowo-żuchwowy jest położony tuż przy trąbce słuchowej, a oddychanie przez usta zmienia kształt tego stawu. Oddychanie przez usta może także powodować gromadzenie się płynu w uchu środkowym i tzw. wysiękowe zapalenie ucha środkowego, czy nawracające ostre zapalenia ucha środkowego.
- trudności z jedzeniem. Dziecko, które oddycha przez buzię męczy się podczas jedzenia, ponieważ musi robić częste przerwy oraz zachłystuje się lub zwraca pokarm.
Pobierz bezpłatny poradnik – 12 sposobów na proste zęby i oddychanie przez usta twojego dziecka
PRZEROŚNIĘTE MIGDAŁKI
Powiększenie migdałków – gardłowego i podniebiennych- jest przerostem tkanki limfatycznej w gardle. Według doktora Butejki przerost migdałków wynika z nadmiernego oddychania (zwłaszcza przez usta) czyli hiperwentylacji. Prowadzi to do dużej produkcji śluzu, obrzęku i stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok. Dodatkowo nadmierne oddychanie wywołuje niedotlenienie organów ciała (efekt Bohra) i zaburzenia metabolizmu W wyniku tego układ immunologiczny dziecka jest osłabiony i podatny na wiele chorób. Na szczęście jest na to remedium. Poprzez zmniejszenie objętości oddechowej oraz nauczenie się oddychania przez usta dziecko może przywrócić uniknąć operacji wycięcia migdałków, a nawet w niektórych przypadkach przywrócić im normalny rozmiar.
Wielu rodziców zdaje sobie sprawę z objawów towarzyszących przerostowi migdałków, takich jak:
- przewlekłe i powracające przeziębienia,
- zaburzenia snu,
- chrapanie,
- częste zapalenia uszu i zaburzenia słyszenia,
- nadpobudliwość,
- bladość twarzy,
- zmiana kształtu szczęki ( z powodu oddychania przez usta),
- bóle głowy,
- moczenie nocne,
- ataki astmy,
- brak apetytu.
Doktor Butejko twierdził, że powiększenie się migdałków jest mechanizmem obronnym organizmu wywołanym przez nadmierne oddychanie, zwłaszcza przez usta. Ponieważ hiperwentylacja jest dla organizmu bardzo niebezpieczna, ciało reaguje na nią poprzez zmniejszenie dróg oddechowych (zwiększenie migdałków i większą produkcję śluzu). Zdając sobie sprawę z tego, że powiększone migdałki mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych lekarze często zalecają ich usunięcie. Jednak taki zabieg nie rozwiązuje samej przyczyny problemu, a zdarza się też, że migdałki odrastają.
Metoda Butejki uczy dzieci jak prawidłowo oddychać – powoli, delikatnie i przez nos, dzięki czemu ich organizmy naturalnie wracają do równowagi, a główna przyczyna powiększonych migdałów, czyli hiperwentylacja, zostaje wyeliminowana. Dzięki temu dzieci unikają nieprzyjemnego zabiegu i naturalnie wracają do zdrowia.
Bardzo pomocna może się okazać książka pt: “Kto ma nosa do zdrowia” P. Mckeown.
Znajdują się w niej 3 części:
- ciekawy komiks dla nastolatków
- treściwy poradnik dla rodziców
- ładnie ilustrowana bajka dla młodszych dzieci
Książka zawiera prosto opisaną teorię, ćwiczenia dostosowane do wieku twojego dziecka oraz wykresy postępów. Jest bardzo przejrzysta i ma atrakcyjną szatę graficzną.
Czy zainteresował cię temat oddychania dzieci? Więcej informacji znajdziesz w poniższych artykułach:
